Tegenover de Circulaire economie staat een lineaire economie. In een lineaire economie worden grondstoffen gewonnen, in een product verwerkt en na de levensduur van het product is het waardeloos afval dat wordt afgedankt. Dit wordt ook wel take-make-waste genoemd. Deze lineaire economie heeft verschillende nadelige gevolgen die we kort beschrijven om te laten zien waarom het belangrijk is te werken aan een meer circulaire economie. In de vorige pagina beschreven we al de link tussen circulair bouwen en het klimaat.
Emissies zijn gekoppeld aan gezondheidsproblemen. Vanwege klimaatverandering hebben mensen meer last van UV-straling, hittestress, allergieën en luchtvervuiling (bron: RIVM). Ook zijn er gezondheidsproblemen gelinkt aan milieuvervuiling dat leidt tot verontreinigd drinkwater of luchtverontreiniging. Daarnaast worden producten op het moment vaak niet ontworpen met gezondheid in gedachten. Materialen dampen schadelijke stoffen uit die via de binnenlucht ingeademd worden door de gebruiker van het gebouw. Een circulaire economie biedt bij uitstek een mogelijkheid om producten te maken en gebruiken die bestaan uit gezonde materialen die hoogwaardig hergebruikt kunnen worden.
Op het moment worden veel materialen uit de bouw gedowncycled. Er worden laagwaardige toepassingen gezocht voor restmateriaal waar weinig mee aan te vangen is. Het is een stap beter dan storten/verbranden, maar het is zonde van het verloren potentieel voor hoogwaardig hergebruik. Ook is er een saturatie in de markt voor de toepassing van bouwafval voor laagwaardige toepassingen. Het aanbod is groter dan de behoefte. In een circulaire economie krijgen hoogwaardige producten en elementen weer een hoogwaardige toepassing.
Als je steeds nieuwe grondstoffen nodig hebt ben je afhankelijk van de inkoop daarvan. Voor Nederland betekent dat dat we veel grondstoffen importeren vanuit andere landen. We zijn daarbij afhankelijk van internationale ontwikkelingen waar we weinig of beperkt invloed op hebben. Dat is voor veel materialen een risico. In een circulaire economie houden we de materialen die we eenmaal gebruiken binnen de economie en verkleinen we dat risico.
Nederland heeft met het grondstoffenakkoord de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn. Voor 2030 is de eerste doelstelling gesteld dat minimaal 50% minder primaire grondstoffen worden gebruikt. Primaire grondstoffen zijn grondstoffen die direct uit de aarde of natuur worden gewonnen. De zorgsector kan voorsorteren door grondstofgebruik een belangrijk thema te maken in de bouw. Hiermee wordt voorbereid op het vervolg dat het grondstoffenakkoord de komende jaren zal krijgen om de ambities waar te maken.
Als je circulaire ambities hebt is het is belangrijk deze duidelijk voor ogen te hebben en actief uit te vragen. Als hier niet om gevraagd wordt zal de architect het niet in de plannen opnemen. Soms is de verwachting dat dit wel al (deels) gebeurt. De wettelijke eisen voor circulair bouwen (en voor de MPG) zijn op het moment laag. Kijk in de wegwijzer (binnenkort beschikbaar) naar manieren waarop jouw organisatie hieraan kan werken.
Circulair bouwen is nog vrij nieuw. Er is geen one size fits all-oplossing. Heb je hoge ambities om circulair te bouwen, dan is er dus maatwerk nodig en dat kost tijd en geld. Ook zijn er mogelijk risico’s aan verbonden. De risico’s hangen sterk af van wat er precies wordt gedaan. Bij het hergebruik van constructiedelen is het belangrijk dat de elementen nog stevig genoeg zijn. Er moet aan wetgeving voldaan worden, er moeten voldoende garanties op de beschikbare materialen worden afgegeven en de prijs moet in orde zijn. Aan de andere kant is het belangrijk stil te staan bij de risico’s van het nietsdoen. Afhankelijkheid van geïmporteerde materialen, stijgende kosten door schaarse grondstoffen, hogere emissies en stijgende kosten voor het ontdoen van afval en voor (indirect) veroorzaakte milieuvervuiling. Er zijn gelukkig verschillende laagdrempelige manieren om te starten met circulair bouwen en verbouwen zonder veel risico. Kijk in de wegwijzer (binnenkort beschikbaar) wat jouw organisatie kan doen.
Maandelijks actualiteiten ontvangen
Blijf op de hoogte van de CO2-routekaart en duurzaam zorgvastgoed met de EVZ nieuwsbrief.
Copyright © 2024 – Alle rechten voorbehouden | Privacyverklaring | Colofon | Cookiebeleid
De brancheorganisaties roepen alle zorgorganisaties op om een actuele, complete, vastgestelde CO2-routekaart op te sturen naar EVZ. De status van ingeleverde routekaarten staat op de ZorgDuurzaamKaart.